In de kranten en talkshows zullen allerlei deskundologen weer over elkaar heen buitelen om uit te leggen waarom het natuurlijk helemaal niet mogelijk is om asielzoekers op te vangen in ‘hubs’ in Afrika. Maar het kan wél, legt migratieprofessor Ruud Koopmans uit in de nieuwe editie van het NPO Radio 1 programma Op z’n Kop.
‘Het is zeker niet juridisch onhoudbaar om asielzoekers op te vangen in Afrika. Het internationale vluchtelingenverdrag van Genève en ook de Europese Conventie voor de Rechten van de Mens leggen ons de plicht op om vluchtelingen de mogelijkheid te bieden om een asielaanvraag in te dienen, om een menselijke behandeling van vluchtelingen gedurende die procedure te hebben en om mensen niet terug te sturen naar landen waar vervolging dreigt,’ legt Koopmans uit.
‘Al die verdragsverplichtingen zeggen er niets over in welk land dat recht gerealiseerd dient te worden. Die geven vluchtelingen niet het recht om uit te zoeken in welk land ze graag bescherming willen krijgen. Dus inderdaad als wij goede afspraken hebben met een derde land kunnen vluchtelingen daar gewoon naartoe. Bij Rwanda waren er bezwaren toen de UK probeerde afspraken te maken. Maar de bezwaren, noch van het Europese gerechtshof, noch van de Britse rechters die zich daarover gebogen hebben, richten zich niet tegen het principe van het doorvoeren van asielprocedures in derde landen. Daarvan is expliciet gezegd, dat kan binnen het internationale en Europese recht.’
‘Zo’n derde landen oplossing kan ook Ghana zijn, Senegal, Moldavië, Georgië. In Rwanda is momenteel geen burgeroorlog meer. Het is alleen geen democratie, dus het is niet een ideaal land voor de Rwandezen zelf. Maar je moet niet vergeten waarvoor het vluchtelingenbeleid bedoeld is. Het vluchtelingenbeleid is niet bedoeld om mensen toe te staan te migreren naar een welvarend democratisch land. Het vluchtelingenbeleid is bedoeld om mensen bescherming te bieden tegen vervolging of oorlog in hun land van herkomst.’
Is het niet een beetje hardvochtig, om mensen naar Afrika te sturen, wil Marianne Zwagerman van Koopmans weten. Daar is hij duidelijk in: ‘Je kan ook zeggen, is het niet racistisch om te zeggen: ‘we kunnen mensen toch niet naar Ghana sturen? Waarom zouden we mensen niet naar Ghana kunnen sturen? Ghana is een veilig land, er heerst geen honger. Natuurlijk is het een stuk minder welvarend dan Europa. Maar daar gaat het niet om in het vluchtelingenbeleid.’