Laatst hield ik een poll op X met de simpele vraag: Ben je voor of tegen oorlog? Nou heb ik een bijzonder vredelievende achterban, zeker na mijn column van vorige week, dus helemaal representatief zal de uitslag niet zijn, maar 96,9 procent is tegen oorlog. Een verbijsterende 3,1 procent is dus vóór. Wie zijn die mensen, vraag ik mij af? Niet dat het antwoord moeilijk te vinden is als je de radio of tv aanzet.
De oorlogszucht klotst uit de speakers en spat van het scherm. De witte jassen die ons land via de talkshows regeerden in de coronacrisis zijn vervangen door uniformen. Oud-generaals en aanpalende deskundologen zijn de nieuwe Ab Osterhaus, Marion Koopmans en Diederik Gommers.
Ondernemend Nederland staat te trappelen om leegstaande auto- en andere fabrieken om te bouwen tot productiehallen voor oorlogstuig. Oorlog is een geweldige kans! Opschalen! Begrotingsregels, stikstofregels, het doet er allemaal ineens niet meer toe. Dronken van zoveel onvoorziene meevallers dansen de ondernemers op het bal van het gratis geld.
Halfbakken leiders
Voor halfbakken leiders als Ursula von der Leyen en Frans Timmermans komt de oplaaiende oorlogsdreiging als een geschenk uit de hemel. Von der Leyen is als ongekozen baas van een instituut dat al sinds de oprichting maar niet relevant wil worden in haar nopjes met de volgende crisis, waarin ze de macht naar zich toe kan trekken.
Timmermans slaagde er sinds de laatste verkiezingen geen dag in om relevant te zijn in het politieke en maatschappelijke debat. In de peilingen zag zijn partij er al maanden uit als de hartslag van de overleden patiënt in een IC bed: een flatliner, geen beweging, geen geluid, geen hoop. Wakkergekust door De Rus doet hij er ineens weer toe. Dilan Yesilgöz startte alvast de verkiezingscampagne in Kiev, in stemmig legergroen oefende ze bij Zelenski haar staatsvrouwrol.
Ruimte voor debat is er nauwelijks. Tegengeluid is niet gewenst. Ik sprak voor NPO Radio 1 met journalist en documentairemaker Lidija Zelović. In 1993 vluchtte zij vanuit Bosnië naar Nederland voor de oorlog. Sindsdien houdt zij zich in haar documentaires en reportages vooral bezig met oorlog. Ze draagt de lessen van de oorlog in haar land in elke vezel met zich mee. En ziet de parallellen: wat er nu in Nederland gebeurt is vrijwel exact wat ze als beginnend tv-journalist in Joegoslavië zag.
Mediamanipulatie
Onze media en politici spelen met vuur. Zelović, die een master deed in mediamanipulatie in oorlogstijd, waarschuwt voor de angstzaaierij door politici, voor de ophitsing in de media en het totale gebrek aan aandacht voor een vredesaanpak. Terwijl daarmee geen tijd te verliezen is. Ze leerde van haar oma: ‘Als het eerste schot gelost is, besef je dat de oorlog lang geleden al begonnen is. Maar dan is het te laat.’
Wie haat zaait, zal oorlog oogsten. De dreiging komt niet van De Rus die ineens in onze achtertuin staat, want die kwam in drie jaar niet veel verder dan een stukje Oekraïne. Nee, net als in het geboorteland van Zelović komt de dreiging van de buurman die als sluipschutter op zijn dak ligt en schiet op de mensen in zijn eigen straat. De mensen die niet lang daarvoor nog de klanten waren in zijn restaurant. Vijftig jaar vredig samenleven kan in vijf dagen voorbij zijn, weet Zelović.
We bouwen gretig onze fabrieken om voor de productie van oorlogstuig, maar wie bouwt er vredestuig?
De columns zijn normaal gesproken exclusief te lezen voor Leden van de Club van Dwarskijkers. Maar deze boodschap is zo belangrijk dat hij voor iedereen toegankelijk is. Verspreid hem in je netwerk! Vind je DwarsNieuws belangrijk? Word dan lid, dat ben je al voor maar 15 euro per jaar (incl. BTW) daarmee steun je ons werk, krijg je toegang tot exclusieve content en meer.